Siciid Maxamed AskarDhamaan gobollada Somaliland ayaa saaka waxa si isku mid ah uga bilaabmaya u dareerida cod-bixinta doorashada madaxtooyada, taasoo dadweynaha Somaliland ay inbadan ku hamiyayeen inay mar uun si nabadgelyo uga qaybqaataan.
Haddaba, waxa 24-kii saacadood ee ugu dambeeyay u kala dhaqaaqay gobollada iyo degmooyinka Somaliland hawlwadeenada iyo muraaqibiinta doorashada, sidoo kale waxa iyaguna maalintii shalay lixda gobol ee dalka u kicitimay inka badan 70 goob-jooyaal caalami ah oo ka kala yimi dhamaan dacalada dunida, goob-joogayaashaas caalamiga ah oo hawshooda ugu wayni tahay inay bulshada caalamka u gudbin doonaan oo uga warbixiyaan siday u dhacdo doorashadan madaxtooyada ee maanta ay ummada reer Somaliland nasiibka u yeesheen inay codkooda si xor iyo nabadgelyo ah u dhiibtaan nus-qarni ka dib markii markii ay xornimadooda ka qaateen isticmaarkii Ingiriiska.
Haddaba waa maxay faraqa u dhexeeya ama waxa ay iskaga mid ka yihiin 50 sano ka hor iyo maanta oo ay dadka reer Somaliland u dareerayaan doorashada madaxtooyada markii labaad?
50 sano ka hor maanta oo kale ummada reer Somaliland waxay u ahayd maalin aad iyo aad u qiimo badan iyagoo in ka badan boqolaal sano la soo tacaalayey sidii ay maruun iskaga dulqaadi lahaayeen guumaystihii waqtigaa dusha ka haystay, waxaanay dedaal dheeri u galeen oo ay af iyo adinba ay ula tageen aqoonyahankii, waxagaradkii iyo abwaanadii waqtigaa hormoodka u ahaa ummadan reer Somaliland sidii ay dalkooda hooyo u noqon lahaa mid ay si xor ah ugu madaxbanaadaan, balse illaahay mahadii waxay nasiib u yeesheen shacbi weynaha Somaliland maanta oo kale nus-qasrni ka hor 26 June 1960-kii inay ka xoroobaan guumaystihii inbadan madaxa kaga fadhiyay iyadoo maalintaa ay dadka ku dhaqan Somaliland u ahayd maalintoodii ugu qiimaha badnayd maadaama oo ay iska dulqaadeen heeryo saarnayd muddo ka badan boqolaal sannadood, isla markaana ay rajaynayeen inay si xor ah ugu naaloon doonaan wadankooda hooyo. Xornimadaa ay ka qaateen isticmaarkii Ingiriika maalmo kooban ka dib, waxay dadka ku dhaqan Somaliland si aan ka fiirsi lahayn ula midoobeen gobolladii Koonfureed oo waqtigaa iyaguna xornimada ka qaatay gumaystihii Talyaaniga. Hase ahaatee, nasiib-darro 9 sano ka dib, ummadani waxay la kulantay gumaysi labaad iyadoo 1969-kii 21 October uu af-gembi kula wareegay talada Maxamed Siyaad Barre wadankii laysku odhan jiray Jamhuuriyada Soomaaliya.
Isla waqtigaa uu Ina-Siyaad Barre wadanka xooga kula wareegay waxa meesha ka baxay rajo fara badan oo ay ummada ku dhaqnaa Gobolladii waqooyigu qabeen, waqti yar ka dibna wuxuu Siyaad Barre saaray caddaadis dheeraad ahaa oo dhinac walba leh dadweynihii reer waqooyiga ahaa, kuwaasoo laga curyaamiyay dhinacyada dhaqaalaha, waxbarashada, horumarka adeegyada aasaasiga ah.
Si kastaba ha ahaatee, dedaal iyo halgan fara badan oo naf iyo maalba ku baxay ka dib, waxay ummada reer Somaliland mar labaad iska dulqaaday keligii-taliyihii Siyaad Barre nidaamkiisa. Iyada oo midhihii halgan uu yahay ka aynu maanta guranayno ee saaka oo ay bishu tahay 26 June 2010-ka u dareerayno doorashadii madaxtooyada markii labaad inagoo rajaynayna inuu Illaahay si nabadgelyo ah inoogu dhameeyo, taasoo muujinaysa kala-dambaynta iyo dimuquraadiyada ka hirgashay dalka Somaliland.
Haddaba, waxyaabaha la odhan karo 50-kaa sannadood ka hor iyo maanta waa isugu mid ummada reer Somaliland, waxa ka mid ah kalsoonida iyo rajada ay ka qabaan inay samayn karaan isbadel la taaban karo, kaasoo sida ay filayaan u horseedi kara horumar dhinac kasta ah, iyaga oo 50 sano ka hor maanta oo kale filayay inay wadankooda xor u noqon doonaan, isla markaana rajo badan ka qabay inay isbadel mustaqbalka dalkooda ah iyagu gacantooda ku samayn doonaan.
Haddaba waa maxay faraqa u dhexeeya ama waxa ay iskaga mid ka yihiin 50 sano ka hor iyo maanta oo ay dadka reer Somaliland u dareerayaan doorashada madaxtooyada markii labaad?
50 sano ka hor maanta oo kale ummada reer Somaliland waxay u ahayd maalin aad iyo aad u qiimo badan iyagoo in ka badan boqolaal sano la soo tacaalayey sidii ay maruun iskaga dulqaadi lahaayeen guumaystihii waqtigaa dusha ka haystay, waxaanay dedaal dheeri u galeen oo ay af iyo adinba ay ula tageen aqoonyahankii, waxagaradkii iyo abwaanadii waqtigaa hormoodka u ahaa ummadan reer Somaliland sidii ay dalkooda hooyo u noqon lahaa mid ay si xor ah ugu madaxbanaadaan, balse illaahay mahadii waxay nasiib u yeesheen shacbi weynaha Somaliland maanta oo kale nus-qasrni ka hor 26 June 1960-kii inay ka xoroobaan guumaystihii inbadan madaxa kaga fadhiyay iyadoo maalintaa ay dadka ku dhaqan Somaliland u ahayd maalintoodii ugu qiimaha badnayd maadaama oo ay iska dulqaadeen heeryo saarnayd muddo ka badan boqolaal sannadood, isla markaana ay rajaynayeen inay si xor ah ugu naaloon doonaan wadankooda hooyo. Xornimadaa ay ka qaateen isticmaarkii Ingiriika maalmo kooban ka dib, waxay dadka ku dhaqan Somaliland si aan ka fiirsi lahayn ula midoobeen gobolladii Koonfureed oo waqtigaa iyaguna xornimada ka qaatay gumaystihii Talyaaniga. Hase ahaatee, nasiib-darro 9 sano ka dib, ummadani waxay la kulantay gumaysi labaad iyadoo 1969-kii 21 October uu af-gembi kula wareegay talada Maxamed Siyaad Barre wadankii laysku odhan jiray Jamhuuriyada Soomaaliya.
Isla waqtigaa uu Ina-Siyaad Barre wadanka xooga kula wareegay waxa meesha ka baxay rajo fara badan oo ay ummada ku dhaqnaa Gobolladii waqooyigu qabeen, waqti yar ka dibna wuxuu Siyaad Barre saaray caddaadis dheeraad ahaa oo dhinac walba leh dadweynihii reer waqooyiga ahaa, kuwaasoo laga curyaamiyay dhinacyada dhaqaalaha, waxbarashada, horumarka adeegyada aasaasiga ah.
Si kastaba ha ahaatee, dedaal iyo halgan fara badan oo naf iyo maalba ku baxay ka dib, waxay ummada reer Somaliland mar labaad iska dulqaaday keligii-taliyihii Siyaad Barre nidaamkiisa. Iyada oo midhihii halgan uu yahay ka aynu maanta guranayno ee saaka oo ay bishu tahay 26 June 2010-ka u dareerayno doorashadii madaxtooyada markii labaad inagoo rajaynayna inuu Illaahay si nabadgelyo ah inoogu dhameeyo, taasoo muujinaysa kala-dambaynta iyo dimuquraadiyada ka hirgashay dalka Somaliland.
Haddaba, waxyaabaha la odhan karo 50-kaa sannadood ka hor iyo maanta waa isugu mid ummada reer Somaliland, waxa ka mid ah kalsoonida iyo rajada ay ka qabaan inay samayn karaan isbadel la taaban karo, kaasoo sida ay filayaan u horseedi kara horumar dhinac kasta ah, iyaga oo 50 sano ka hor maanta oo kale filayay inay wadankooda xor u noqon doonaan, isla markaana rajo badan ka qabay inay isbadel mustaqbalka dalkooda ah iyagu gacantooda ku samayn doonaan.
0 comments:
Post a Comment